Evliyâ Çelebi’nin Seyahatnâmesi’nde Diyarbakır’ın önemli camileri arasında saydığı Ali Paşa Camii, Mardin Kapı ile Urfa Kapı arasında aynı adla anılan mahallede, surlara yakın cadde kenarında bulunmaktadır. Camii bugün kentin en önemli turizm abidelerinden biri olarak biliniyor.
Caminin tarihçesi ve özellikleri
Turistik Caddesi üzerinde olduğu ve ulaşımı kolay olduğu için Diyarbakır’da turistlerin en uğrak yerlerinden biri olan camii, Diyarbakır’ın 6. Osmanlı Valisi Hadım Ali Paşa’nın isteği üzerine 1534–1537 yılları arasında yapılmıştır. Hadım Ali Paşa Diyarbakır’da 1534–37 yılları arasında görev yapmış, Mısır valisi iken 1560 yılında orada vefat ederek Karâfe Mezarlığı’na defnedilmiştir. Külliye şeklindeki yapılar topluluğundan oluşan tek kubbeli caminin doğusunda Şafiîler kısmı, batısında medrese, kuzeydoğu yönünde ise dikdörtgen planlı “zikirhâne” bulunmaktadır. Caminin kuzey yönünde eskiden bir de hamam bulunduğu bilinmektedir.
Ali Paşa Camii’nin “Şafiîler Kısmı” ise bir hayırsever tarafından 1769–1770 tarihleri arasında eklenmiştir. Mimar Sinan’ın eserleri arasında sayılan caminin iç duvar eteklerini kaplayan altıgen mavi renkli çinileri enfestir. Ses akustiği de ses cihazı kullanmayı gerektirmeyecek şekilde harikadır. Ali Paşa Camii’nin vakfiyesi günümüze ulaşmamıştır.
Camii, 2008’de onarıldı
Birçok tamir geçiren cami, son olarak Vakıflar Genel Müdürlüğünce, Aralık 2008 tarihinde onarılmıştır. Günümüzde zikirhâne bölümü, kış döneminde akşam, yatsı ve sabah namazlarının kılınması ve imam odası olarak kullanılmakta, enine planlı ve iki sahınlı medrese bölümü (Bkz. Ali Paşa Medresesi) ve Şafiîler kısmı bugün kullanılmamaktadır.
Diyarbakır daki nadide mimar Sinan eserlerinden biri , aynı zamanda doğup büyüdüğüm mahalle. Cocuklugum bu camide arkadaslarimla oyun oynayarak geçti.Hic bir evin suyu akmazken caminin suyu akardi aksam eve gitmeden annemiz kirli gorupte kizmasin diye camide elimizi yüzümüzü yikar oyle eve giderdik.. 30 yil oldu hala anilarim dun gibi aklimda..
Mimar Sinan'ın etkileri görülen cami, kesme taştan ve tek kubbeli olarak yapılmıştır.
Diyarbekir Eyaleti Valisi Hadım Ali Paşa tarafından kesin tarihi bilinmemekle beraber 1534-1537 yılları arasında yaptırılmıştır.
Ali Paşa Camisi, bir yapı topluluğunun içinde yer almaktadır.
Doğusunda yer alan ve şafiilere ait olan cami, 1769 yılında eklenmiştir. Caminin batısında Ali Paşa Medresesi yer almaktadır.
Kuzeydoğusunda "zikir yeri" olarak adlandırılan, beşik tonozlu, dikdörtgen tek bir mekândan ibaret bir yapı ve hamam yer almaktadır.
Son cemaat yeri ve kubbe kasnağında, yatay şekilde siyah-beyaz taş sıralarından meydana gelen bir sistem kullanılmış, ayrıca kasnakta tuğladan sıralar da yer almaktadır.
Turistik Caddesi üzerinde olduğu ve ulaşımı kolay olduğu için Diyarbakır’da turistlerin en uğrak yerlerinden biri olan camii, Diyarbakır’ın 6. Osmanlı Valisi Hadım Ali Paşa’nın isteği üzerine 1534–1537 yılları arasında yapılmıştır. Hadım Ali Paşa Diyarbakır’da 1534–37 yılları arasında görev yapmış, Mısır valisi iken 1560 yılında orada vefat ederek Karâfe Mezarlığı’na defnedilmiştir. Külliye şeklindeki yapılar topluluğundan oluşan tek kubbeli caminin doğusunda Şafiîler kısmı, batısında medrese, kuzeydoğu yönünde ise dikdörtgen planlı “zikirhâne” bulunmaktadır. Caminin kuzey yönünde eskiden bir de hamam bulunduğu bilinmektedir.Ali Paşa Camii’nin “Şafiîler Kısmı” ise bir hayırsever tarafından 1769–1770 tarihleri arasında eklenmiştir. Mimar Sinan’ın eserleri arasında sayılan caminin iç duvar eteklerini kaplayan altıgen mavi renkli çinileri enfestir. Ses akustiği de ses cihazı kullanmayı gerektirmeyecek şekilde harikadır. Ali Paşa Camii’nin vakfiyesi günümüze ulaşmamıştır.Kaynak: Diyarbakır Alipaşa Cami
Ali Paşa Camii dönemin Diyarbakır valisi Hadım Ali Paşa tarafından 1534-1537 tarihleri arasında inşa edildiği kabul edilmektedir. Yapı Mimar Sinan’ın eserlerinin değinildiği Tuhfetül Mi’marin’de Mimar Sinan eseri olarak geçmektedir. Mardin Kapısı ile Urfa Kapısı arasında aynı ismi taşıyan mahallede bir yapı topluluğunun içinde yer alır. Medresesi, zikir yeri, hamamı, ve şafilere ait camisiyle bir külliye halinde inşa edilmiştir. Kare planlı yapının ibadet mekanının üzeri kubbeyle örtülüdür. Kubbe dışarıdan sekizgen, yüksek bir kasnak üzerine oturmuş ve piramidal bir çatı ile örtülmüştür. Caminin iç duvarları belli bir yüksekliğe kadar mavi renkli, altıgen çinilerle kaplanmıştır. Yapının son cemaat yeri dört ayak ve iki duvar uzantısı ile kubbeli beş bölüme ayrılmıştır.
Ali Paşa Camii dönemin Diyarbakır valisi Hadım Ali Paşa tarafından 1534-1537 tarihleri arasında inşa edildiği kabul edilmektedir. Yapı Mimar Sinan’ın eserlerinin değinildiği Tuhfetül Mi’marin’de Mimar Sinan eseri olarak geçmektedir. Mardin Kapısı ile Urfa Kapısı arasında aynı ismi taşıyan mahallede bir yapı topluluğunun içinde yer alır.
Way beeee
Benim dedem yillar once bu camiye bakardi ve bu camii’de yatip kalkardi ve zaman ilerledi dedem bu camii’de vefat etti..
Ve bende kimsesizdim yetistirme yurdunda kalirdim beni sevgili dedem buyuttu...
bu camii’de kalirdim yurttan kactigim zamanlarda...
O donemlerde cok sefalet cektim....
ama simdi buyudum allah beni iyi bir yerlere gettirdi
Hayattima belcikada devam ediyorum.... allaha sonsuz sukurler olsun durumum simdi iyi ve halim vaktim yerinde
Ve allah bizlere o donemlerde yardimci olan yemek yedirip su veren herkese sonsuzzzzz sukranlarimi sunar ve Allah herbirinden milyonlarca kez razi olsun 🙏
Değerlendirme Yapın