Nuri Yamut Anıtı

24.03.2019 tarihinde görme fırsatı bulduğum Nuri Yamut anıtının hazin hikayesini öğrenmek beni derinden yaraladı ve çok üzdü.
Hikâye şöyle;
Çanakkale kara savaşlarının başlamasıyla eski ismi Kirte olan Alçıtepe köyü nün 2.5 km altında bulunan zığındere mevkiinde çok çetin ve kanlı 1.,2.,ve 3.çü Kirte muhabereleri yapılmış bu muharebe sırasında İngilizler püskürtmüş yaralıların en ihtiyacı olan su havzası zığındere vadisine yaklaşık 40.000 yaralı mehmetçiğin tedavisi için hastahane kurulmuş ve burada tedavilerine başlanılması ile birlikte buranın hastahane olduğunu belirtir kızılay ve hatta hızılhaç işaretleri konulmasına rağmen Ingilizler hem hastahanenizi ve hemen bu yerin altında bulunan kendi hastahanelerini de bombalamış 40.000 yaralı mehmetçiğin 18.000 i şehit olmuş. İngilizlerin 10.000 asker i hayatını kaybetmiştir. İngiliz hükümeti hastahanemizi yanlışlıkla vurduklarını söylerken kendi askerleri için ölürse ölsünler ifadesini kullanmışlar ve yaralılarını nasıl olursa Türkler onları tedavi eder diye bırakıp gitmişler ve yaralı ingiliz askerleri mehmetçik tarafından bulunup tedavi edilmiştir. Şehitlerimiz hemen orada toprağa verilmiş.

1934-1936 yılları arasında köylülerin tarıma başlamasıyla tarlalardan şehitlerimizin kemikleri çıkmaya başlayınca tarla sahipleri bunları tarla sınırlarına yığmaya başlamış hatta hatta duvarı halini almış 1943 yılında Çanakkale 2. Kolordu Komutanlığına atanan ve Çanakkale savaşları sırasında Teğmen olan Ķorgeneral Mehmet Nuri YAMUT paşa bu durumu görünce çok müteessir olur ve Istanbul Zeytinburnu da bulunan iki evini satıp diğer birikimleri ile birlikte bir anıt mezar yapılması ve burada isminin geçmemesini ister zığındere bölgesinden 150 kağnı şehit mehmetçiğimize ait olan kemikler toplanıp anıt mezara defnedilir. Anıt mezar dışına NURİ YAMUT ANITI diye görevliler terafindan bir tabela yazılır.

Mehmet Nuri YAMUT daha sonra 1954-1956 yılları arasında 6. Genel Kurmay başkanı olur emekli olduktan sonra milletvekili olur ve 1960 ihtilalinde tutuklanır işkence görür. Hatta bir subayın siz zabıt değilsiniz sabık bir milletvekilisiniz deyip bir tokat atılarak merdivenlerden yararlanmasına sebep olur Paşa 1961 yılında kahrından hastalanır ve vefat eder.

Gezdiğimiz Nuri Yamut Anıtı şehitliği Şehitler abidesi yolu alçı tepe köy girişinden tabelası soğa dönerseniz sargı yeri hastane şehitliği anıtı ziyaret edip devam ediyor Sarı tepe şehitliği anıtı ziyaret edip devam ettiğinizde Nuri Yamut Anıtı şahin dere şehitleri ulaşabilirsiniz.Tepe üzerinde bir tarafı Sethülbayır koyu, ege denizi,alt tarafı Kanlısırt Deresi,Alçı tepe köyü,son ok anıtı şehitliği, sarı tepe şehitleri, hastane şehitliği sizlere eşlik ediyor. Nuri Yamut Anıtı kendi yoksulluğu imkanlarıyla yaptığı anıt bizleri karşılıyor.Tarihin en kanlı manavraları ,çarpışmaların olduğu bu yerler 15883 kişinin dedelerimiz, babalarımız, amcalarımız, abilerimiz, dayılarımız yazdığı bir destanlar,efsaneler yaşadığı yokluklarla bizlere emanet ettiği VATAN için canlarını feda eden leri düşünüyorum içimde hüzün, burukluk, kalbinizde açıyı bastırmak için dilinizde dua eksilmez.Huzur bulmak için sabır istiyoruz duygu karmaşası içinden çıkamaz.Tarihin sayfalarında kalmaması için gezilmesi görünlmesini tavsiye ederim.Ruhları şaad mekânları cennet olsun.

Bu şehitliğimiz de en az abide kadar önemlidir ve görülmesi gerekir. 7bin civarında şehidimizin kemikleri toplanıp buraya gömülmüştür. Çok büyük çatışmaların olduğu bir bölgedir. Buraya gelinen yolun başındaki Sargıyeri Şehitliğini de görmüş olursunuz.

Nuri Yamut Anıtı

26 Haziran-12 Temmuz 1915 tarihleri arasında yapılan Zığındere bölgesindeki çatışmalarda onbinlerce şehit verilmiştir.

Savaş sona ermesine rağmen yıllarca bu bölgeler girilmesi yasak bölge olarak kaldığı için, 1940-50’li yıllara kadar şehit cenazelerimiz toprak üstünde kalmıştır.

2 Temmuz 1921... Savaştan tam 6yıl sonra bir İngilizin objektifinden Zığındere'de. Şehitlerimiz tam 28 yıl yazın güneşte, kışın karda böyle yığın halde mezarlarını beklediler.

Kendisi de Çanakkale gazisi olan Nuri Yamut Paşa 1943 yılında bölgenin jandarma komutanı olduğunda askerlerine emir vermiş ve yüzeyde kalan şehit kemiklerini toplamıştır. Toplattığı şehit sayısı 10 bin civarındadır. Sonrasında şu an Nuri Yamut Anıtı diye Zığındere’de ziyaret ettiğimiz anıtı, İstanbul’daki 2 evini satarak kendi cebinden yaptırmıştır. Askerlerimize ait kemikler anıt içinde bulunan ve üzerinde “Şehitlik1915” yazılı kaidenin altına gömülmüştür.

Ziyaretim sırasında belki de Türk Bayrağı bulunmayan tek anıt mezardı. Yetkililere durumu bildirirdim duyarlılığım icin teşekkür ettiler ve Şanlı bayrağımız yine göklerde dalgalanmaya devam etti🇹🇷🇹🇷

Kişisel çaba ile yapılabilecek en iyi müze teşekkürler emeği gecenlere

Yapılışı çok anlamlı.Nuri beyin kişisel çabalarıyla yapılmış tarihte pek örneği olmayan bir anıt

meşhur şehitlikten cok yıllar önce Nuri Yamut boğazda iki villasını satarak yaptırmış. kabeye benzememesi için de az bir eğim verilmiş kenar duvarlara. çevre temiz, büyük çam ağaçları var

Zığındere'de şehit olan 16.000 vatan evladını yad ettikten sonra yolumuza kaldığımız yerden devam ediyoruz. Yolun bittiği yerde bizleri 1943 yılında 2. Kolordu Komutanı olan ve daha sonradan Genelkurmay Başkanlığı görevini yerine getirmiş olan Nuri Yamut Paşa�nın Zığındere'de şehit olan askerler için yaptırmış olduğu anıt karşılayacaktır. Nuri Yamut Paşa Çanakkale Savaşları'nda genç bir teğmen olarak görev yapmış ve daha sonradan 2. Kolordu Komutanlığı sırasında Şehit olan arkadaşlarının kemiklerini toplattırıp onlar için bu anıtı inşa ettirmiştir. Anıt bulunduğu nokta itibari ile müttefik kuvvetlerinin en sağ noktasını teşkil ediyordu. Ayrıca bu bölge Seddülbahir bölgesinde siperlerin birbirine en çok yaklaştığı nokta olmakla beraber lağım faaliyetlerinin de en çok olduğu bölgedir.

Nuri Yamut Anıtı

Alçıtepe köyünün batı yönünde ve köye yaklaşık 2 km uzaklıkta, Sargıyeri Şehitliği’ni geçtikten sonra karayolunun bitiminde yer almaktadır. Çok şiddetli çarpışmalara sahne olan bu bölgede, hayatını kaybeden askerlerin bedenlerinden kalanlar, 1934-1936 yılları arasında Alçıtepe köyünde yerleşimin ve tarımsal faaliyetlerin yapıldığı noktalarda ortaya çıkmıştır. Zığındere’de Haziran sonu ve daha sonraki muharebelerde şehit düşen askerlerimize ait kemikler anıt içinde bulunan ve üzerinde “Şehitlik1915” yazılı kaidenin altına gömülmüştür. Nuri Yamut, Gelibolu 2. Kolordu Komutanı iken, Alçıtepe köyünde Saroz Körfezi’ne hâkim bir tepede,26 Haziran-12 Temmuz 1915 tarihleri arasında yapılan Zığındere Savaşları’nda şehit edilen 6.395 er ve erbaş adına 1943 yılında bir anıt yaptırmıştır. Bu anıt Mehmet Çavuş Abidesi’nden sonraki ilk özel anıttır. Paşa’nın bu anıtı yaptırmak için İstanbul’daki iki evini sattığı ve bölgedeki şehitlerin kemiklerinin toplanıp mermer kaidenin altına gömüldüğü söylenir.

Kaynak:
catab.kulturturizm.go v.tr/TR,129467/nuri-yamut-aniti.html